Multivitaminler

Dünyadaki milyonlarca insan, sağlıklarını desteklemek, hastalıkları önlemek ya da yaşlanmaya karşı koymak amacıyla multivitamin kullanıyorlar, ama multivitaminler gerçekten herhangi bir yarar sağlıyor mu? Vücudumuzun uygun şekilde çalışması için vitaminler vemineraller gereklidir. Gerçek şu ki bunları çeşitli ve dengeli beslenme ile almak, ilaç formunda almaktan daha etkilidir. Multivitamin kullanmanın faydalarını ve sakıncalarını öğrenmek için okumaya devam ediniz.

A dan Z ye vitaminler

Sağlıklı kalabilmek için vücudumuz 13 vitamine ihtiyaç duyar. Bu vitaminler A,C,D,E,K ve 8 adet B vitaminidir.
Bunların hepsinin özel fonksiyonları vardır; örneğin A vitamini cilt ve görme duyusunu korumaya, C vitamini hücreleri sağlıklı tutmaya, D vitamini kemiklerin ve dişlerin sağlıklı kalmasına; E vitamini ise vücut hücrelerinin yapısını korumaya yardım eder.

Sağlıklı Beslenme

Vitamin zenginliğini sağlamak ve sağlıklı beslenmek için, uzmanlar gün boyunca bilinçli bir şekilde yemek yememizi öneriyor. Günlük besininizi 5 kısma ayırırsak, bunlar

-meyve ve sebze;

-yumurta, balık, et, fasulye ve bakliyat gibi protein zengini besinler;

-patates, kepekli ekmek, pirinç ve makarna gibi nişastalı besinler;

-bazı süt ve süt ürünleri ve

-sınırlı miktarda yağ – şeker - tuz tüketimlerini kapsar.

Bu örnek tüm vitamin ve mineral ihtiyacınızı doğal olarak karşılar. Dahası haplarda bulunmayan yararlı besinsel maddeleri de içerir.

Beslenme Yetersizliği

İdeal dünyada, tüm vitaminleri besinlerden alırız. Ancak yoğun yaşam tarzından dolayı işlenmiş ve sağlıksız fastfood ürünlerine duyulan aşırı güven, öğünleri geçiştirmek, sigara içmek ve kronik stres gibidurumların hepsi yeme alışkanlıklarımıza etki edebilir. Latteyi ve bir parça meyveyi, gazlı içecek ve tatlı ile değiştirirken besinsel vitamin alımımız da azalabilir.

Güneş Işığı Vitamini

D vitamini eksikliği -güneş ışığı vitamini- Türkiye'deyaygındır. Türkiyepopülasyonunun %50 sinden fazlasında D vitamini eksikliği olabilir ve uzmanlara göre bu durum raşitizm vakalarında artışa yol açmıştır. Kapalı mekan yaşam tarzı, iş yemekleri, dışarıdayken üzerini kapamak gibi durumların hepsi düşük güneş ışığına maruz kalma da ve düşük D vitamini üzerinde etkilidir.

D vitamini kemik sağlığı, bağışıklık sistemi, olası kalp hastalıkları ve kanserin engellenmesi için önemlidir. Yağlı balık, yumurta ve margarinler de D vitaminin bir kısmını karşılar ama ihtiyacımız için yeterli değildir. 6 aylıktan 5 yaşına kadar tüm çocuklar her gün ek D vitamini almalıdır.

Tüm hamile ve emziren kadınlarda ek D vitamini almalıdır. 65 yaş üstü yaşlılar ve güneşten yararlanamayalar da D vitamini desteği almalıdır. Yine de Türkiye'deyaz aylarında cildimizde bol miktarda D vitamini biriktirebiliriz.

Multivitaminalırken dikkatli olunuz

Eğer D vitamini desteği için multivitamin kullanmayı düşünüyorsanız, etiketi ve dozaj talimatlarını kontrol ediniz. Doz başına 10 mikrogram sağlayan takviyeler temel besin öğelerine uygun düzeydedir. D vitaminin emilimini desteklemek için vitamini yağ içerikli öğünlerinizde kullanın. Eğer herhangi bir sağlık sorununuz var ise ya da ilaç kullanıyorsanız önce doktorunuza danışın.

A Vitamini

A vitamini cilt sağlığı, bağışıklık sistemi ve görme duyusu için önemlidir. Retinol, A vitamininin hayvansal şekli, beta karoten ise bitkisel şeklidir. Avrupa Birliği, yetişkinler için günde 800 mikrogram A vitamini tavsiye ediyor.

Çok fazla retinol alımı (uzun yıllar boyunca ve günde 1500 mikrogram üzerinde kullanımı) kemik hasarlarına neden olabilir. Yüksek miktarda retinol takviyesi erken gebelikte bebeğe zarar verebilir, bu yüzden sadece hamilelikte kullanılması önerilen takviyeleri kullanınız. Takviyeler hakkında tavsiye için eczacınıza danışınız.

B12 Vitamini

B12 Vitamini; sağlıklı bir sinir sistemi ve kansızlığa karşı korunmak için yapı maddesidir. B12 vitaminin emilimi için midemiz tarafından üretilen intrinsik faktöre ihtiyaç duyulur. Bu nedenle, yaşlılar ve daha önce mide ameliyatı geçirenler eğer takviyeler kan seviyesini yükseltmiyorsa, B12 vitamini enjeksiyonuna ihtiyaç duyabilirler.

B12 Vitamini sadece hayvansal besin kaynaklarında bulunduğu için eşsiz bir vitamindir. Sıkı veganlar, bu temel besin öğesi eksiğini karşılayabilmek için zenginleştirilmiş gıdaları, maya özütlerini, ya da takviye kullanmayı hesaba katmaları gerekebilir.

Demir Eksikliği

Ülkemizdedemir eksikliği kadınlar ve genç kızlar arasında özel bir endişedir. Türkiye istatisliklerinegöre, 19-64 yaş arasındaki tüm kadınların 4 de 1’i yeterince demir almıyorlar. Bu durum kişilerde kansızlık, demir eksikliği, yorgunluk ve hafıza kaybı riski oluşturur.

Çoğu yetişkinin günde 8.7mg demire ihtiyacı vardır. Ancak ergenlikten sonraki dönemden menopoza kadar olan süreçte kadınlar aylık dönemlerindeki kayıpları da düşünerek günlük 14.8mg hedeflemeleri tavsiye edilir.

Diğer vitamin eksiklikleri

Çok sayıda resmi anket, sayılı minerallerde eksiklikler olduğunu ortaya çıkarttı. Çoğu yetişkinde selenyum alımı; bazı insanlarda da magnezyum, iyot ve çinko alımının olması gerekenden daha az olduğu görülmüştür.

Günde bir tane multivitamin ve mineral takviyesi almak küçük çaplı eksiklikleri dengeleyebilir. Ancak eğer ekstra kalsiyuma ihtiyacınız varsa, günlük hedef 800mg’a ulaşmak için ek takviyeye gerek duyulabilir.

Kimlerin gerçekten takviyeye ihtiyaçları var?

Uzmanlar, multivitamin ve takviyelerin vitamin eksikliğine karşı daha savunmasız olan belli gruplar için yararları olabileceğine dair kanıtlar olduğunda hemfikirler. Bu belli gruplar; yaşlılar, hamileler ve emziren kadınlar ile 6 aylıktan 5 yaşına kadar olan çocuklardır. Bu insanlar genelde hamilelik sağlığı, kemik sağlığı, büyüme veya gelişim gibi belirli ihtiyaçlarından dolayı takviye alırlar.

Çocuklar için vitaminler

Sağlık Bakanlığı, 6 aylıktan 4 yaşına kadar olan tüm çocukların; sağlıklı büyüme ve gelişimleri için A ve C vitamini almalarını, 5 yaşına kadar da D vitamini almalarını öneriyor. Bu yaştakiler vitamini damla şeklinde alabilirler. Vitamin takviyesi hakkında daha fazla bilgi için aile hekiminizedanışabilirsiniz. Etiketi okumayı ve tavsiye edilen dozajdan fazla vitaminin çocuklar için zararlı olduğunu da unutmayın.

Hamilelikte kullanılan vitaminler

Eğer hamileyseniz, retinol şeklinde A vitamini içeren multivitaminlerden (ya da herhangi bir takviyeden) uzak durmak çok önemlidir. Çünkü fazla retinol bebeğin gelişimine zararlı olabilir. Bu nedenle hamileler için hazırlanan takviyeleri seçtiğinize emin olunuz. Kadınlar günlük 10 mikrogram D vitamini almalıdır.

Folik asit ise fetüsü, açık omurga gibi sinir yolu kusurlarına karşı korumak için olmazsa olmazlardandır. Hamileliğin ilk 12 haftasında bebek için günlük 400 mikrogram folik asit takviyesi alınız. Hamile kalmaya ya da bebek sahibi olmaya çalışan bazı kadınların 5 mg folik aside ihtiyacı olabilir, eğer böyle bir durum varsa bunun sizin içinde geçerli olup olmadığını doktorunuza sorunuz.

İleri yaşlarda kullanılabilecek vitaminler

Devlet 65 yaşının üstündeki herkese günlük 10 mikrogram D vitamini takviyesi almalarını önerir. Günlük 25 mikrogramdan daha fazla almayınız. En uygun şekilde emilimi için ana öğünlerle birlikte alınız. Kandaki yüksek miktarda D vitamini seviyesinin, solunum yolu enfeksiyonu ile düşmekten kaynaklanan sakatlık riskini azalttığı görünüyor.

Multivitamin riskleri

Bazen iyi olan şeyden çok fazla kullanmak mümkündür. Vitaminler ve mineraller beslenmemiz için önemli ve gerekli olsa bile, bir ya da daha fazla takviye almak beslenmemizin ötesinde alınımı arttırabilir. Örneğin aşırı dozda C vitamini ishale, çok fazla B6 vitamini kol ve bacaklarda hissizleşmeye, aşırı niasin (B3 vitamini) deri kızarıklarının tetiklenmesine sebep olabilir. Vitaminler vücudumuzun olmazsa olmazlarındandır fakat günlük tavsiye edilen dozu aşmamalıyız, ürün üzrinde yazan kullanım şekline uymalıyız.

Yağda çözünen vitaminler

Yağda çözünen A, D, E ve K vitaminleri vücut yağında ve karaciğerde depolanır. Bu demektir ki aşırısı vücut dokularında birikmeye ve hastalıkları önlemek yerine hastalığa sebep olabilir. Aşırı A vitamini, midede ağrıya, bulanık görmeye, kusmaya, kilo kaybına ve karaciğer hasarlına neden olabilir. K vitamini kan pıhtılaşmasına da yardım eder, bu yüzden varfarin gibi kan pıhtılaşmasını engelleyen ilaçlarla kullanılmamalıdır. Eğer bu konuda endişeniz varsa ailehekiminizle ya da eczacınızla konuşunuz.

Vitaminler vücudumuzun olmazsa olmazlarındandır fakat günlük tavsiye edilen dozu aşmamalıyız, ürün üzrinde yazan kullanım şekline uymalıyız.